Journalistiek voedt de Apple-hype

"Goede artiesten maken kopieën, geweldige artiesten stelen'. Het zal niet de beroemdste quote zijn van Steve Jobs, maar ik vind het wel een van de meest veelzeggende. Jobs' succes kan niet worden verklaard uit zijn oog voor design (hij was helemaal geen ontwerper), noch uit zijn innovatiekracht (mede-oprichter Steve Wozniak was de wizz-kid), noch uit zijn managerskwaliteiten - als CEO was hij een ramp voor zijn medewerkers en voor zijn controllers - als Jobs iets níet kon was het de kosten in toom houden.

Jobs werd succesvol, niet omdat hij zelf die kwaliteiten had, maar wel omdat hij ze kon herkennen in zijn omgeving. Hij wist de beste mensen aan zich te binden om zijn producten technisch en esthetisch zo goed te maken als ze nu zijn. Hij zag de potentie van nieuwe producten, vaak bij de concurrentie; hij pikte ze in, verbeterde ze totdat ze bijna onherkenbaar waren, en wist er genoeg kopers van te overtuigen dat hun leven zonder de nieuwste Apple-gadget niet compleet zou zijn.

Ik kom erop omdat ik deze week Jobs' fantastische biografie heb uitgelezen, en natuurlijk omdat woensdag de iPad-3 werd gelanceerd. Wat mij steeds meer begint te irriteren, is de kritiekloze ontvangst van nieuwe Apple-producten in de media. Kranten besteden er hele pagina's aan, en stimuleren daarmee de hype onder het publiek. Zelfs als de bespreking niet alleen maar positief is en er kanttekeningen worden geplaatst bij Apple's marketingstrategie, is het toch een hoop gratis reclame. Het lijkt erop alsof de nieuwskeuze niet wordt bepaald door de daadwerkelijke nieuwswaarde, maar door de vraag hoe het publiek zal reageren op het nieuwste speeltje.

En bleef de berichtgeving maar beperkt tot de dag van de lancering zelf. Nee, het begint weken van tevoren al met de mededeling dat er weer een nieuw product aankomt. We weten dan nog niks, maar dat is voor sommige journalisten al voldoende aanleiding in de pen te klimmen. Vervolgens komt er een week of wat later een follow-up, waarin wordt gerapporteerd wat in het geruchtencircuit rondgaat omtrent de nieuwe foefjes die in het apparaat zitten. Tussendoor wordt nog een keer een fijne analyse gemaakt van het succes van Apple, worden andere glimmers besproken - en als het dan eindelijk zover is, ontbreekt nog net de bestelbon in de krant.

Collega's, mag ik jullie verzoeken: ik weet dat het gemakkelijk scoren is, met weer een stukkie over Apple. Maar mag ik iets meer distantie? Iets meer objectiviteit? Iets meer aandacht ook voor de verhoudingen - bijvoorbeeld dat de iPhone weliswaar de meest verkochte telefoon is, maar dat veel meer telefoons draaien op het Android besturingssysteem van concurrent Google? En dat het jullie dus niet zou misstaan iets vaker aandacht te besteden aan de telefoons, de tablets en de apps die voor dat concurrerende platform worden gemaakt?

Met dank!