Journalistiek gaat een gouden toekomst tegemoet

Raar hoe het soms gaat. Drie weken geleden publiceerde ik een stuk over het conservatisme van journalistieke organisaties. Een kleine twee weken leidt het een slapend bestaan, en veroorzaakt het nauwelijks een heuveltje in mijn bezoekersaantallen. Dan mailt opeens een oud-collega die inmiddels de site opiniestukken.com drijft: of-ie het mag overnemen. 'Tuurlijk, zeg ik. Vind het leuk, net als elke journalist, als mijn stukkies onder de aandacht van meer mensen worden gebracht.

De site van mijn oud-collega wordt in de beroepsgroep duidelijk meer gelezen dan de mijne, want dan begint het ineens te lopen. Een drietal websites benadert me of ze het ook mogen overnemen, en zelfs het Brabants Dagblad wil het herpubliceren. Moedig besluit van de betreffende redacteur, want het is onder meer zijn werkgever (Wegener) die ervan langs krijgt in mijn verhaal.

Hoe dan ook, kreeg naar aanleiding van dit stuk dus ook weer de vraag wat dan mijn alternatief zou zijn. Welnu, ik zal het nog maar eens herhalen: naar mijn idee is de journalistiek als beroepsgroep en als ambacht helemaal niet ten dode opgeschreven. Ik blijf van mening dat er ook in de toekomst behoefte blijft bestaan aan mensen die ervoor zijn opgeleid om snel informatie te kunnen verwerken: het vinden van de goede bronnen, het bepalen van de juiste verklarende context, het vertellen van het verhaal in pakkende woorden en beelden, een aantrekkelijke presentatie: dit alles maakt deel uit van een ambacht waarvoor je dient te zijn opgeleid. Ondanks alle technische vernieuwingen en steeds slimmere robots, blijft goede journalistiek altijd mensenwerk.

Sterker nog, ik denk dat de behoefte aan mooie verhalen die de wereld en de actualiteit kunnen verklaren alleen maar toeneemt. Dat lijkt misschien tegenstrijdig aan de empirische gegevens waarover we op dit moment beschikken. Die laten immers zien dat het mediagebruik nog steeds gefragmenteerder is dan ooit. Mijn punt zou echter zijn dat fragmentatie van mediagebruik op zichzelf niets zegt over de behoefte van mensen aan betrouwbare informatie over actuele ontwikkelingen. Voor een deel helpt nieuwe, 'lean-back' technologie zoals tablets en smartphones eraan mee om zittend in je luie stoel de prachtige content van veel oude media te consumeren. Het distributiekanaal van die oude media is het internet; de informatiedrager is digitaal; de content zelf is kwalitatief hoogstaand en interessant.

Het is deze combinatie van factoren die de journalistiek in staat zou moeten stellen om de crisis te overwinnen. Journalisten kunnen een mooi verhaal vertellen; ze moeten alleen in staat worden gesteld dat ook te doen. Mijn twijfels zijn niet gericht op de journalistiek, maar op de journalisten zelf en hun bazen. Kunnen journalisten bijtijds hun ingebakken conservatisme van zich afschudden? En zijn de uitgevers  vernieuwend genoeg om die maatschappelijke veranderingen en technologische innovaties te omarmen?

Als die vragen bevestigend kunnen worden beantwoord… dan gaat de journalistiek een gouden toekomst tegemoet.