Fascinerende blogpost van Clay Shirky over innovatie in het hoger onderwijs. Disruptive innovation, die al zoveel industrieën op hun kop heeft gezet, trekt nu ook de fundamenten onder het hoger onderwijs weg. Via Mooc's (Massive Open Online Classes) volgen duizenden studenten colleges die op video zijn opgenomen, leggen ze proefwerken en tentamens af, en bestuderen ze schriftelijk materiaal.
Verstorende vernieuwing is het verschijnsel dat nieuwkomers in de markt een radicale vernieuwing voor een bestaand product presenteren, een vernieuwing die zodanig aanslaat dat zij de oude spelers en de oude producten volledig uit de markt verstoten. Zoals Shirky het omschrijft:
Once you see this pattern—a new story rearranging people’s sense of the possible, with the incumbents the last to know—you see it everywhere. First, the people running the old system don’t notice the change. When they do, they assume it’s minor. Then that it’s a niche. Then a fad. And by the time they understand that the world has actually changed, they’ve squandered most of the time they had to adapt.
Dit patroon was zichtbaar in de muziekindustrie, in de wereld van marketing en reclame, nieuws, detailhandel… in al deze sectoren (en nog veel meer) pogen traditionele spelers uit alle macht het hoofd boven water te houden terwijl ze zich de nieuwkomers van het lijf slaan.
De vernieuwing in het hoger onderwijs, zegt Shirky, komt van het online leren. En het interessante is dat het daar voormalige docenten zijn die hun prestigieuze universitaire broodheren zoals Stanford, Harvard en Yale hebben verlaten en het experiment zijn aangegaan om complete online cursussen aan te bieden. Zij bereiken, dankzij hun naam maar ook vanwege de kwaliteit van het aanbod, in een klap meer studenten dan al hun collega's bij elkaar.
Natuurlijk kun je de vraag stellen of studenten die een tentamen hebben gehaald via een Mooc net zo veel hebben geleerd als hun collega's die keurig lijfelijk aanwezig waren in de collegezalen en ook de werkgroepen hebben bijgewoond. De traditionalisten zullen met een voorspelbaar antwoord komen: vanzelfsprekend niet. Dat is onmogelijk. En ik denk inderdaad dat het beste van wat de universiteiten te bieden hebben ver uitstijgt boven de meest geavanceerde Mooc's.
Maar, betoogt Shirky (en ik ben dat met hem eens), dat is een oneerlijke vergelijking. Want dan vergelijk je het beste uit de twee categorieën met elkaar. In een eerlijke vergelijking pak je een gemiddelde collegereeks van een gemiddelde universiteit, en vergelijkt dat met een willekeurige reeks uit een van de vele Mooc's. En daarbij bieden de Mooc's een enorm voordeel: door hun openheid en transparantie kan er een feedback ontstaan waarmee de docent zijn voordeel kan doen. Kritiek op de aanpak van een cursus Statistiek heeft onmiddellijk geleid tot een herziening van dezelfde cursus.
Vergelijk dat met de praktijk aan veel universiteiten en HBO's waarbij docenten soms jarenlang kunnen doormodderen met verouderde methoden.
Het lijkt me dat ook buiten de traditionele onderwijsinstellingen de mogelijkheden van het online leren nog nauwelijks zijn doorgedrongen. Het principe van levenslang leren kan een stuk eenvoudiger worden toegepast als de student na een lange werkdag niet zijn warme huis hoeft te verlaten om in een kil klaslokaal naar een ongemotiveerde docent te luisteren. De Open Universiteit kan het zijn, maar dan in een veel laagdrempeliger variant.
Een kleine opsomming van de mogelijkheden die er nu al zijn: