Dé grote gebeurtenis op het internet van deze week was natuurlijk de lancering van de Ipad, Apples nieuwste speeltje. Binnen twee dagen lag het aantal verkochte exemplaren al boven de 300 duizend. Critici zijn enthousiast, en media-watchers vragen zich af hoe de Ipad het gebruik van media gaat veranderen.
Een Ipad is een leunstoel-apparaat. De meeste mensen gebruiken hun smartphone, al dan niet van het Iphone-type, om te bellen, hun contactenlijstjes bij te houden en hun agenda na te slaan. Echte media-consumptie, zoals het lezen van een boek of een krant of het bekijken van een video: het kan wel, maar het is op dat kleine schermpje niet echt handig. De Iphone gebruik je op weg náár, de Ipad ín de loungebar.
Wie een film wil bekijken en daarvoor geen geschikt televisiekanaal kan vinden, is aangewezen op zijn laptop. Daarmee kun je natuurlijk in je leunstoel gaan zitten, maar comfortabel is dat niet. De Ipad springt in het gat tussen Iphone en laptop. Het biedt het comfort van een boek: het weegt (veel) minder dan een laptop, is een stuk kleiner, en het lezen van een tekst op de Ipad vermoeit de ogen net zo weinig als het lezen van dezelfde tekst op een stuk papier. Aan de andere kant: de Ipad biedt multimedialiteit zoals papier dat nooit kan. De Ipad breng Harry Potters Daily Prophet een stuk dichterbij: je leest je krantje, maar in plaats van statische foto’s worden de nieuwsverhalen verlevendigd met bewegende beelden. En, niet te vergeten: je krantje veroudert nooit want wordt continu ververst.
Een onderzoek van marketingbureau comScore wijst uit dat het lezen van boeken en kranten tot de meest voorkomende activiteiten op de Ipad behoren (na browsen en e-mailen). Als die trend doorzet, heeft dat verregaande implicaties voor de productie van boeken, kranten en tijdschriften. Veel uitgevers realiseren zich dat en zijn druk bezig met experimenteren. Wie zich probeert een voorstelling te maken van een krant of tijdschrift op de Ipad, moet in ieder geval afscheid nemen van twee bekende modellen: een Ipad-applicatie is geen website, maar ook geen vertaling van de papieren krant naar het beelscherm.
De Amerikaanse krant USA Today heeft een van de meer geavanceerde Ipad-applicaties tot dusverre ontworpen. De voorpagina biedt een overzicht van het belangrijkste nieuws van de dag, zoals je van een krant verwacht; maar daaroverheen ligt een half-transparante laag waarop je direct kunt doorklikken naar een van de secties ‘binnenin’: sport of economie, bijvoorbeeld. Elk verhaal dat wordt geïntroduceerd op de voorpagina, is aanklikbaar en leidt meteen door naar de volledige versie – leesbaar als in de papieren krant.
De Ipad is geen Iphone in het groot. Een Ipad heeft geen ingebouwde GPS, camera, telefoon of kompas. Veel applicaties die voor de Iphone worden ontwikkeld, maken juist gebruik van deze faciliteiten. Een Ipad biedt wel veel ruimte om mooie ontwerpen volledig tot hun recht te laten komen. Volgens het Amerikaanse onderzoeksinstituut Poynter zal kwaliteitsjournalistiek op de Ipad beter tot zijn recht komen dan op een website. Mooie fotografie en een goed geschreven verhaal worden gemakkelijker geapprecieerd in een leun- dan in een kantoorstoel. Op journalisten zal nog meer dan nu een beroep worden gedaan om zich multimediaal te oriënteren. Wie niet alleen een pen, maar ook een fototoestel kan vasthouden, heeft een streepje voor; zeker nu uitgevers overal op de wereld zoeken naar manieren om kosten te reduceren. De Ipad maakt niet alleen distributie, maar ook productie een stuk goedkoper.
De afgelopen tien jaar is het economisch leven op internet beheerst door een simpele wetmatigheid: winner takes all. Google beheerst de zoek- en advertentiemarkt, Ebay (en in Nederland marktplaats.nl) de markt voor kleine advertenties, foto-opslag is in handen van Flickr. De nummer twee doet eigenlijk al niet meer mee. De komst van de Ipad biedt de nummers twee en verder van deze wereld nieuwe kansen. De markt wordt eigenlijk weer opengegooid. De losers kunnen alsnog winners worden. Uitgevers, grijp je kans!