Het was wel vergeleken met het publiceren van Coca Cola’s geheime recept: The Guardian besloot vorige week om zijn nieuwsagenda open te gooien en lezers uit te nodigen om met ideeën en aanvullingen te komen. Voor de niet-ingewijden: de journalistieke nieuwsagenda is een goed bewaard geheim van de meeste redacties. Er staat in wie wat vandaag gaat onderzoeken, en bevat de items die de krant van morgen zullen halen. Bij ochtendkranten wordt zo’n nieuwsagenda in de loop van de dag steeds specifieker; er kan zelfs een pagina-indeling op komen te staan.
Je kunt je dus voorstellen dat de concurrentie met meer dan gemiddelde belangstelling keek naar dit experiment. Maar, zegt hoofdredacteur Dan Roberts nu, de resultaten vallen niet tegen. De belangstelling kwam in eerste instantie vooral van andere journalisten, die wilden weten waarom de krant met deze proef begon. Maar geleidelijk aan beginnen lezers te reageren, en komt de gewenste interactie op gang.
Het gaat er immers om, zegt Roberts, dat de journalistiek transparanter wordt over zijn werkwijze en zijn bronnen. Het recente grote afluisterschandaal dat de Britse journalistiek teistert, heeft het vertrouwen van het publiek nog verder ondermijnd. Openheid over de nieuwsagenda en de expliciete redactionele vraag aan de lezers om met tips en aanvullingen te komen, kunnen ertoe bijdragen dat lezers zich meer bij het journalistieke productieproces betrokken gaan voelen.
Een van de uitgangspunten lijkt me ook te zijn dat de lezers van de Guardian (van elke krant) bij elkaar meer weten dan het selecte groepje semi-experts dat de redacties bevolken. Met dit experiment is het voor de redactie gemakkelijker om die verzamelde kennis, die ‘wijsheid van de massa’s’, af te tappen.
De Guardian laat opnieuw zien beter dan alle andere kranten in Europa te zien wat het kernprobleem van de moderne journalistiek is, en creatief te kunnen denken over de oplossingen daarvan. Sociale factoren (toenemend wantrouwen jegens traditionele nieuwsbronnen, minder tijd voor kranten en journaals), technologische vernieuwing (tablets, mobiel, steeds gemakkelijker interactie met je publiek), en economische problemen (op termijn steeds minder inkomsten uit papier) komen samen in de tijd en leiden tot de huidige crisis. Als je je eigen publiek tot medewerkers kunt bombarderen, zet je een belangrijke stap op weg naar een oplossing van deze problemen.