Democratie is ook niet alles, ook niet op een bij uitstek democratisch medium als het internet. Misschien juist niet daar.

Herinnert u zich Candy Barr? Ik schreef een paar weken geleden over haar, een deelnemer aan het Volkskrantblog die een sterke en ook tamelijk grove tekst had gemaakt over haar ervaring met een paar Marokkaanse jongens op straat. Candy Barr maakte sterke teksten, plaatste mooie foto’s, en wekte in het algemeen de indruk een beeldschone en geëmancipeerde Marokkaanse dame te zijn. Maar, schreef ik, we weten dat niet zeker. Voor hetzelfde geld schuilt in deze schrijfster een gefrustreerd Nederlands mannetje van middelbare leeftijd.

Vorige week kwam de aap uit de mouw. Inderdaad, achter Candy Barr ging Robert Engel, een Hollandse vent, schuil. En, wonder boven wonder, laat Engel nou de enige blogger zijn die we ooit met hebben en houden van het Volkskrantblog hebben verwijderd! Dat gebeurde in oktober, kort na de start van ons weblog. Niet zozeer omdat hij politiek incorrect was (hoewel dat wel het geval was, af en toe) maar omdat een medeblogger klaagde dat hij haar lastig viel.

Achteraf hadden we spijt van Engels definitieve verwijdering. De man kon schrijven en had controversiële meningen – en daar drijven succesvolle weblogs op. De spijt werd geleidelijk aan groter toen we zagen in welke richting het weblog zich ontwikkelde. De bezoekers bepaalden de samenstelling van de voorpagina, door berichten aan te bevelen. De meest aanbevolen berichten haalden zo de meest prominente plaatsen.

Dat was en is een heel democratisch systeem, maar het leidde er niet toe dat ook de beste bijdragen altijd de plek kregen die ze verdienden. Geleidelijk aan begon het weblog steeds meer het karakter te krijgen van een virtuele buurtkroeg. Bijdragen werden niet langer gewaardeerd om hun intrinsieke kwaliteit, maar vanwege de persoon van de blogger die ze had gemaakt. Webloggers keken te veel naar elkaar, te weinig naar de wereld. Het dieptepunt wat mij betreft werd bereikt toen een in alle opzichten schattige kindertekening de top tien haalde. Aardig hoor, daar niet van, maar niet het soort bericht dat wij voor ogen hadden bij het ontwerp van het Volkskrantblog.

De doorbraak van Candy Barr, die vanuit het niets omhoog schoot naar de eerste plaats, bevestigde ons in ons idee dat beeldvorming en imago een belangrijker rol speelden dan kwaliteit. In het licht van het voortdurende experiment dat het Volkskrantblog is, besloten we toen de voorpagina op een andere leest te schoeien.

De democratie heeft (deels) plaats gemaakt voor ouderwetse journalistieke selectie. De redactie heeft een lijst gemaakt van een aantal bloggers van wie zij vindt dat zij de afgelopen maanden consistent een redelijke, in ieder geval beter dan gemiddelde kwaliteit heeft geleverd. En zij heeft deze bloggers in een apart lijstje geplaatst. Berichten van hun hand komen nu standaard op de voorpagina terecht. Die lijst is niet voor de eeuwigheid: hij kan te allen tijde ingekort, uitgerekt of geamendeerd worden. Maar we bemerkten zowel bij bezoekers als bij onszelf een groeiende behoefte aan een gids door het Volkskrantblog-oerwoud. En, niet onbelangrijk: de door de redactie uitgekozen bloggers zijn bij ons met naam en toenaam bekend. Wel pseudoniemen, maar geen onbekende grootheden.

Nog steeds hebben onze bezoekers de mogelijkheid om berichten naar boven te stemmen. En nog steeds kunnen onze bezoekers hun eigen voorpagina te bepalen: door simpelweg in het menuutje ‘aanbevolen door bezoekers’ in plaats van ‘de redactie beveelt aan’ te kiezen. Maar de redactie heeft haar keuze gemaakt. En in die keuze hoort ook Engel thuis.

Zijn terugkeer is gekoppeld aan een geavanceerder systeem van verbanning: we hoeven niet meer onmiddellijk naar de veel te radicale maatregel van definitieve verwijdering te grijpen als iemand de regels overtreedt. En we hebben een echt beroepssysteem ingesteld: wie het niet eens is met een maatregel van de internetredactie, kan zijn beklag doen bij de Ombudsman van de Volkskrant.

Het zijn controversiële besluiten – er werd deze week heftig gereageerd toen we ze bekend maakten; maar we denken dat ze op de lange termijn het beste zijn voor de ontwikkeling van het Volkskrantblog.

(Deze column verschijnt in de papieren krant van 20 januari)