Een gezonde schrikreactie

Het Volkskrantblog leidt soms tot onverwachte verschijnselen. ‘Marlene Hélène’ startte een kettingverhaal. Ze plaatste een oproep aan alle bezoekers van haar weblog om een vervolg te geven aan de beginzin ‘Met een toeterend geluid snoot hij nog een tissue vol’. Meer dan 160 mensen deden mee; het resultaat is een tamelijk absurdistisch, volstrekt onleesbaar, maar wel komisch bericht geworden.

Nog een onvoorzien resultaat: er ontstaan virtuele feesten. ‘Tijdrover’, ‘Jos Goedmakers’ en anderen hebben een partijtje gegeven, waarvan de volgende dag op het weblog verslag wordt gedaan. Inmiddels kijkt de harde kern onder de inmiddels 1700 webloggers naar de Volkskrant in de hoop dat wij zo’n virtueel feestje omzetten in een real life evenement.

Goedmakers heeft overigens vaker nieuwe toepassingen bedacht van het Volkskrantblog. Hij poneerde een tijdlang stellingen waarop anderen konden reageren via het aanbevelingssysteem dat we hanteerden; en nu kopieert hij een idee van de BBC door foto’s zonder onderschrift te plaatsen en zijn bezoekers uit te nodigen om daarbij het bijschrift te bedenken.

Ik vind dit mooie ontwikkelingen. Ze tonen voor mij aan dat het Volkskrantblog een eigen leven begint te leiden, en dat het zich een plaats verovert in het leven van de gebruikers. Er ontstaat langzamerhand een gemeenschap van schrijvers en fotografen die elkaar leren kennen en waarderen.

Natuurlijk kleeft daaraan ook een risico. Ik zou niet willen dat de gemeenschap zo hecht wordt dat nieuwelingen zich buitengesloten voelen en er moeilijk tussenkomen. Daar moeten we wel alert op zijn. Gelukkig is het niet zover.

Dat het weblog leeft, bewijst ook de diversiteit van de bijdragen. We hebben iemand die zich ’transportepidemioloog’ noemt en lange berichten schrijft over de vliegtuigindustrie en aanverwante sectoren; er zijn twaalfjarige jongetjes aan het bloggen en pubermeisjes; we hebben een elektricien die als hobby het fotograferen van wolkenluchten heeft en zijn mooiste prenten op het Volkskrantblog zet. Een stucadoor uit Den Haag doet verslag van zijn werkdag. En we hebben doorwrochte politieke en maatschappelijke analyses over het nieuwe zorgstelsel, over het onderwijs, en over de economie.

De opmerkelijkste bijdrage van deze week kwam wat mij betreft van blogger Hans Rottier, die opereert onder het alias HansR. Rottier volgde de berichtgeving op internet-weblogs na de moord op de Nijmegenaar Louis Sévèke. Hij kwam het volgende ooggetuige-verslag tegen dat hij vervolgens kopieerde naar zijn Volkskrantblog:

‘[…] toen ik te voet terugliep naar mijn kamer. Ik keek nog op mijn horloge en zag dat het iets over negen was. Toen hoorde ik een keiharde knal. Ik wist niet wat het was of waar het vandaan kwam dus liep ik gewoon door. Toen zag ik hoe op een hoek van de straat een man een pistool (of revolver, hoe het ook heet) op een liggende man richt. Weer een keiharde knal en er komt vuur uit het wapen. Een jongen die ik tegemoet loop, rent op me af en roept “Terug! Terug! Rennen!”

‘Ik duik samen met hem in een portiek van een café en hij belt de politie. Het duurt even voordat de politie er is, en even later een ambulance. Er worden linten gezet en als ik naar mijn kamer loop, zie ik hoe de politie om het slachtoffer staat en er bloed uit zijn hoofd stroomt. Hij ligt in een houding waarbij je kunt denken dat hij nog levend is, maar je weet dat het niet zo kan zijn. Ik vertel aan een huisgenoot mijn verhaal en even later ga ik naar buiten om een verklaring af te leggen bij een politieagent.

‘Terwijl ik hier mijn verhaal schrijf, is de hele straat met linten afgezet. Ik denk terug aan het moment van het tweede schot. Het is onwerkelijk. Je gelooft niet dat dit echt voor je ogen gebeurd. Als je in de portiek van het café staat, tril je van top tot teen en dringt het besef langzaam tot je door.

‘Dit is geen fictie, dit is geen mooi of indrukwekkend verhaal. Dit is onwerkelijke werkelijkheid. Ik kan er niets meer aan toevoegen. Alleen dan dat ik hier pas anderhalve week woon en sowieso al slecht sliep.’

Rottier meldt dat de schrijver van dit verslag zijn bericht betrekkelijk snel had verwijderd. Hij vroeg de ooggetuige om een toelichting: ‘dat heb ik gedaan vanwege de enorme belangstelling die in korte tijd voor mijn weblog is ontstaan. Gisteravond wist ik niet dat het om de moord ging van een politiek activist. Ik ben door veel media benaderd en heb er een aantal ook te woord gestaan, maar ik wil toch wat privacy in acht nemen, vandaar dat ik het eraf heb gehaald.’ En hij voegde eraan toe dat ook ‘veiligheidsoverwegingen’ een rol speelden.

En dit is een bekend verschijnsel. Uitgevers kennen het verschijnsel dat hun publicaties een eigen leven gaan leiden en dat ze echte invloed kunnen uitoefenen. Een blogger is zijn eigen uitgever. Veel onervaren bloggers realiseren zich dat onvoldoende en schrikken van het effect dat hun woorden kunnen hebben. Dat lijkt me een gezonde schrikreactie, als het ertoe leidt dat bloggers hun woorden eerst overwegen voordat ze ze aan hun computer toevertrouwen.